Questo sito utilizza esclusivamente cookie tecnici di sessione, con la sola finalità di permettere la normale navigazione delle pagine web. Non vengono utilizzati cookie di profilazione o tracciamento. Informativa Cookie

Giovedì, 28 Marzo 2024

Impostazioni di visualizzazione: 


www.gabrieleortu.it – Copyright © Gabriele Ortu, tutti i diritti riservati

Su Conciliadori

“Taratatà! Taratatà! Ehi si ghetat custu bandu. Avertit su Conciliadori. Cras, a ora de is seti de merì, s’at a tenniri conciliatura.

Sa popolatzioni est invitada a partecipari. Sa riunioni s’at a tenniri in sa domu comunali, contrariamenti a su passau, finas a candu no ant’essiri acabaus is traballus de su Monti Granaticu.

S’at a chistionari de pasculu abusivu e de pratziri is abas de su riu de Santu Perdu. Po tantis is personas interessadas e totu cuddus chi tenint terras in cussa cussorgia sunt pregaus de si presentari cun is peritus e is tistimongius.”

Intendiu as su bandu, Anto’?

Emu, emu. E mi tocat de mi presentari puru. Is barracellus m’anti tinturau duus pegus de craba in sa bingia de Battista Curriga e candu ddus apu svinculaus, po… duus fundus de sarmentu, Battista, m’at fatu pagai una suma senza de contu… e deu dd’apu citau in conciliatura. No po su tanti, ma po no passai de fessu.

Naramì, Anto’, e chini fiat su peritu?

Si narat su pecau, no su pecadori, Bustia’.

Ehi, ehi, tenis arrexoni Anto’! Tiu Franciscu, in conciliatura, cras, t’at a fai giustitzia, as a biri.

Bustia’, deu tengiu fiducia in tiu Franciscu, ca sciu chi ndi segat sempri su deretu, e si issu mi narat chi ddi depu acinugiri, ddu fatzu su propriu e cun cunvintzioni, ca est omini de lei e giustu.

Balla! Omini de lei comente issu ci ndi sunt pagus finas e in su palatziu de Giustitzia de Casteddu! At a timiri chi si ddi trobeddit sa limba candu tratat de su codici. No c’est abogau chi ddi fatzat sa barba ne in civili ne in penali. Ita lastima a no essiri potziu studiai cuss’omini! Po culpa de cussu esaurimentu c’at tentu eus perdiu unu grandu abogau…

Castia, deu ddu stimu prus po s’onestadi che po sa cultura sua. No apu mai intendiu chescia de sa genti contras a tiu Franciscu.

Sciis ita narat sa genti, ma tiu Franciscu no dd’amitit, chi abogaus de is biddas de furriu benint a ddi pediri consillu candu depint sboddiai causas de una certa cunsistentzia…

Ddu sciu, ddu sciu, e podia fairi nominis de abogaeddus, ma est mellus a no nai nudda po caridadi de Deus, scedaus.

Beh, funt sonandu s’Avemaria… A cras, a cras… Si bideus in conciliatura. Bona noti.

Bona noti, bona noti.

 

***

 

Tiu Franciscu est giai setziu in su scannu, candu, su scieri sonat su pitiolu po avértiri sa genti chi est in s’aula, ch’est po comentzari s’udientzia. Cust’aula est unu magasinu a pamentu in terra cun cuatru bangus, tres cadiras, senza fentanas, iscuriosu e fridu. Ma, po tiu Franciscu, est comenti e su palazzu de Giustitzia de Casteddu. Candu, calencuna borta, imponiat su silentziu, in s’aula, custumat a narri: Silenzio, qui si amministra la Giustizia, è un luogo sacro. Su logu aundi si aministrat su deretu, su giustu po totus.

Cust’omini, allirgu e gioviali cun totus, candu si setziat in su scannu po cumponniri is brigas de sa genti de bidda, cambiat su caratiri suu in cumpostesa e seriedadi comenti si cumbenit a un’omini de lei. Depeis sciri chi, tiu Franciscu, no bolit intendiri musca bolandu candu comentzat sa conciliatura, e si calincunu si permitit de fueddai a boxi arta nci ddu fait bogai de s’aula. Qui si amministra la legge! - custumat a nai - Ci bolit silenziu e rispetu.

In palas de tiu Franciscu c’est, apicada in su muru, una taula de linna de castangia e asuba c’est scritu: «LA LEGGE». Prus in altu unu crocifissu annieddigau de su fumu de is stiaricas fait pentzai chi Gesù Cristu fessit de arratza niedda. A diis de oi, si fiat potziu cunfundiri cun d’unu “Vo cumpraà”. In pitzus de sa mesa unu registru, unu tinteri, una pinna de istori bianca, unu tamponi carta-asciuga, una tassa a fundu in susu, cun d’una stiarica in pitzus. Totu custu a manu dereta. A manu de manca, un’ateru registru chi tiu Franciscu aberit e in su calis comentzat a scriri calencuna cosa. Denanti a issu un’ateru libru: su Vangelu.

Tiu Franciscu donat una castiada a totu s’aula e bistu su silentziu e sa cumpostesa de sa genti, si ponit sa “toga”, toga po modu de nai’, ca fiat una specie de mantu nieddu, arrosciu de biviri, creu chi fessit de su biadu de su babu suu, abogau. Mantu beciu sì, ma puliu. Pois, a boxi arta, narat: La seduta è aperta. Vengano avanti i signori contendenti: Antonio Melis e Battista Corriga.

Anto’ naràmi inui ses nasciu e candu.

E no ddu sciis chi seu nasciu in bidda e seu fedali tuu! - dd’arrispundit Antoni.

Anto’ est sa LEI, e deu innoi RAPPRESENTO LA LEGGE! Ses cumportandudì che unu pipiu. Questa è la prassi. Depis cumprendiri…

Basta, basta. Giura di dire la verità, eccetera, eccetera… Bene. Esponi i fatti.

Sa cosa est semplici. Is barracellus anti tinturau cosa de pegus mius in sa bingia de Battista e issu m’at pretendiu, po su dannu, una suma chi sigundu mei est tropu…

Narami cantu at pretendiu.

Duus scudus in dinari e a torrari a serrari su bocargiu.

Bene, ho capito. Beni tui Battista.

Corriga Battista nato a Biddascarescia il…

Bene: giura etc. etc. Nami, Battista, ita sinnu faint is crabas de Antoni?

Veranenti… no ddu sciu…

Comenti! Sei parte lesa… Ma is barracellus, no t’anti donau su verbali e sa stima de su dannu?

Nossi. At fatu totu su capitanu: tinturau e peritziau su dannu.

Venga avanti, allora, il Capitano dei barracelli.

Est foras de bidda… - at nau una boxi de su publicu.

Tandu, tenei passientzia, custa causa est arrinviada a un’atera dì. Voglio sentire i testimoni: ho bisogno di pezze giustificative che devono restare agli atti. Se ne parlerà… giobia chi benit. Mi raccomando: naddi a su capitanu chi portit su verbali de sa peritzia, as cumprendiu, Battista? E ogni cosa dettagliata!

Tiu Franciscu torrat a pigai su registru, isciundit sa pinna in su tinteri, e iscriit unas cantu rigas cun sa bella calligrafia sua chi ancora, oi, si podit amirai in s’archiviu de su cumuni. Pois, a boxi arta, at nau:

Bollu, de sa nanti mia, is ortulanus de su Riu de Santu Perdu e su peritu chi de acordiu tra issus ant cumandau.

Contat is presentis: Unu, duus, tres, cuatru, cincu… ma is paperis innoi portant ses nominis, e chini est chi mancat?

Giuannimaria Dessy at rinuntziau e m’at lassau una delega - ddi respundit su peritu, Antoni Masala, ortulanu e carradori.

Vediamo questa delega. Sì, est totu a postu: timbru…, il segretario comunale…, ecc., ecc. Si può procedere. Naramì Antoni: qual è la portata del ruscello quest’anno?

Beh, quale sia la portata proprio non lo so, ma deu fatzu a usantza nosta, a ogu, eus a narriri.

Usi e costumi, in questi casi, hanno valore di legge - dd’ arrispundit tiu Franciscu - bai a innantis, Antoni.

Fosteti ch’est omini de lei giai ddu cumprendit. S’aba est pagu ocannu ca sa sicagna est manna e ortus nd’anti postu medas prus de is aturus annus e a dividiri cussu pagu de aba no est cosa de pagu contu, tocat de abari a de dì, e a de noti, po salvari su salvabili. S’aba est dogna dì prus pagu e si no proit a lestru no c’est nudda de pratziri. Si podit salvari calencunu fundu de tamata, e sa patata ch’est giai lompea, su fasolu est perdiu, frori no ndidd’ abarrat prus manc’unu…

Tenit arrexoni Antoni - ant nau totus is ortolanus - at essiri mellus a ddi bogari sa funi… a lassari perdiri…

Tiu Franciscu chi fiat osservandu is mapalis chi dd’aiat portau su peritu, ma a su matessi tempus fiat iscultandu s’arrexonamentu, intervenit e narat:

Questi sono i fatti come avete sentito, e come ben conoscete. Pigai una decisioni tra bosaterus e totu. Deu ia a consillai de ndi bogari sa patata chi est giai lompea e a marrari is sulcus in modu chi no si potzat abari prus; e fairi su propriu po sa tamata e pois dividiri s’aba a dognunu po su tanti de su fasolu coltivau. Mi parit chi custu siat s’unicu modu po salvai is ortus. Potzu fai (in via del tutto eccezionale, visto la gravità) un’atera udientzia pusticras chi seis totus de acordiu. Beni. A partiri de custu momentu teneis unu quartu de ora po detzidiri…

Bobori, est comentzandu a fairi scuriu, fai su prexeri alluemi sa stiarica ca depu cumpilari su registru…

 

***

 

Signor conciliatore, a nome degli ortolani le comunico che - ha esordito il perito - si è deciso di accettare la sua proposta di una nuova udienza da tenersi dopodomani anche per poter meglio valutare la nuova situazione da mettere a verbale.

Bene. Ci vediamo qui dopodomani alla stessa ora. La seduta è tolta. At nau tiu Franciscu donandu una scutulada a su pitiolu chi faiat de campanellu.

A is giovanus at a parriri irreali sa cosa, ma custas cosas fiant normalis solu sessant’annus fait in is biddas de Sardigna.


Copyright © Gabriele Ortu - Tutti i diritti riservati.
www.gabrieleortu.it – Copyright © Gabriele Ortu, tutti i diritti riservati


Aggiornamento pagina: 26/04/2008
Copyright © 2007-2024 Gabriele Ortu

Menù rapido informazioni